Hiroshima, Haarlem, Paris

Periferie

Theo Baart

Projecten | Boeken

Periferie

2003 | Aan de rand van de stad, het gebied met ruimte voor verandering en verovering, wordt zichtbaar wat we terloops bijdragen aan onze cultureel erfgoed. Bij grote steden zijn dat generieke landschappen. Alleen in de details zijn de sporen zichtbaar van een onderscheidende identiteit.

Voor de tentoonstelling Periferie heb ik de fotografie van drie verschillende locaties gecombineerd.

Aan de oostkant van Parijs worden de uitgaande snelwegen verbonden door een ringweg, de Route Francilienne. Een deel van de Francilienne doorsnijdt een oud tuinbouwgebied waar nog wat landhuizen en proefboerderijen te vinden zijn uit de tijd van voor de Franse revolutie. Tegenwoordig liggen rondom de knooppunten van de uitvalwegen van Parijs en de Francilienne grote winkelgebieden met supermarkten, en het Franse antwoord op het Amerikaanse fast-food imperialisme: Buffalo Grill. De hoofdstraat door de historische dorpjes vormen nu de ingang tot de winkelgebieden; het oude centrum is de periferie geworden.

De tweede locatie was Hiroshima in Japan. Waar geschiedenis en identiteit alleen zichtbaar zijn aan de rand van de stad door de gebouwen die ontsnapt zijn aan de vernietiging van de atoombom. Door fysieke beperkingen - de zee en bergen - is er weinig ruimte voor stadsuitbreiding. De traditionele rijstvelden en kassen worden opgeslokt door de metropool. Een wandeling vanuit het stadscentrum levert het beeld op van een uitwisselbaar stedelijk landschap: functioneel maar beroofd van haar identiteit.

In Nederland fotografeerde ik aan de westzijde van de historische stad Haarlem. Dit open gebied met kassen, groente- en bloementeelt is ongeveer 80 hectare groot.

Hier is slag tussen de uitdijende stad en het open gebied opmerkelijk genoeg nog onbeslist. Tijdens de Tweede Wereldoorlog legde de Duitse bezetter een tankgracht aan die de Geallieerden niet tegenhield maar wel de naoorlogse stadsuitbreiding van Haarlem: de tankgracht werd een ringweg. En in dit uitzonderlijke geval bleef de ringweg een weg aan de buitenkant van de stad.